คำพิพากษาศาลฏีกาที่ 2958/2562
หลังคาเหล็กเมทัลชีทที่จําเลยซื้อจากโจทก์มีความชํารุดบกพร่อง และโจทก์ยังไม่ได้ซ่อมแซมให้เรียบร้อย เมื่อความชํารุดบกพร่องดังกล่าว มีอยู่ในเวลาส่งมอบทรัพย์สินที่ขายเป็นเหตุให้เสื่อมความเหมาะสม แก่ประโยชน์อันมุ่งจะใช้เป็นปกติแล้ว โจทก์ผู้ขายต้องรับผิดตาม ป.พ.พ. มาตรา ๔๗๒ วรรคหนึ่ง แม้จําเลยซึ่งเป็นผู้ซื้อชอบจะยึดหน่วงราคาที่ยัง ไม่ได้ชําระไว้ได้ตามมาตรา ๔๔๘ แต่การยึดหน่วงราคาดังกล่าวต้องกระทํา ตามความจําเป็นเพื่อการแก้ไขความชํารุดบกพร่องให้สิ้นไป และสมควร แก่ราคาที่ชํารุดบกพร่อง เมื่อโจทก์ติดตั้งหลังคาเหล็กเมทัลชีทให้จําเลย มานานกว่า ๗ เดือน และพยายามจะตรวจสอบแก้ไขความชํารุดบกพร่อง หลายครั้ง ครั้งสุดท้ายโจทก์ขอส่งทีมติดตั้งเข้าไปตรวจสอบเพื่อหาทาง แก้ไขแต่จําเลยไม่ยินยอม เช่นนี้ย่อมไม่เป็นประโยชน์ที่จะรอการแก้ไข ข้อชํารุดบกพร่องอีกต่อไป ถือว่าจําเลยไม่ประสงค์ให้มีการแก้ไขข้อชํารุด บกพร่องแล้ว จําเลยจึงไม่อาจอ้างสิทธิยึดหน่วงราคาได้อีกต่อไป
สรุป สิทธิยึดหน่วง มาตรา 241 “ผู้ใดเป็นผู้ครองทรัพย์สินของผู้อื่น และมีหนี้อันเป็นคุณประโยชน์แก่ตนเกี่ยวด้วยทรัพย์สินซึ่งครองนั้นไซร้ ท่านว่าผู้นั้นจะยึดหน่วงทรัพย์สินนั้นไว้จนกว่าจะได้ชำระหนี้ก็ได้ แต่ความที่กล่าวนี้ท่านมิให้ใช้บังคับ เมื่อหนี้นั้นยังไม่ถึงกำหนด
อนึ่ง บทบัญญัติในวรรคก่อนนี้ ท่านมิให้ใช้บังคับ ถ้าการที่เข้าครอบครองนั้นเริ่มมาแต่ทำการอันใดอันหนึ่งซึ่งไม่ชอบด้วยกฎหมาย”
หลักเกณฑ์การเกิดสิทธิยึดหน่วง
เจ้าหนี้จะมีสิทธิใช้สิทธิยึดหน่วงได้ต้องประกอบด้วยหลักเกณฑ์ดังนี้ คือ
1 ต้องมีการครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่น
2 การที่เข้าครอบครองทรัพย์สินนั้นต้องเริ่มแต่การที่ชอบด้วยกฎหมาย
3 มีหนี้อันเป็นคุณประโยชน์แก่ตนเกี่ยวด้วยทรัพย์สินซึ่งครองนั้น
4 หนี้นั้นต้องถึงกำหนดชำระแล้ว
กฏหมายที่เกี่ยวข้อง ประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 472 ในกรณีที่ทรัพย์สินซึ่งขายนั้นชำรุดบกพร่องอย่างหนึ่งอย่างใดอันเป็นเหตุให้เสื่อมราคาหรือเสื่อมความเหมาะสมแก่ประโยชน์อันมุ่งจะใช้เป็นปกติก็ดี ประโยชน์ที่มุ่งหมายโดยสัญญาก็ดี ท่านว่าผู้ขายต้องรับผิด
ความที่กล่าวมาในมาตรานี้ย่อมใช้ได้ ทั้งที่ผู้ขายรู้อยู่แล้วหรือไม่รู้ว่าความชำรุดบกพร่องมีอยู่